مولکول آمونیاک از یک اتم نیتروژن و سه اتم هیدروژن متصل به آن تشکیل شده‌است. با توجه به وجود یک جفت الکترون ناپیوندی بر روی نیتروژن، این مولکول ساختار هرم مثلثی دارد و زوایای پیوند کم‌تر از ۱۰۹ درجه هستند. مولکول آمونیاک یک مولکول قطبی است که می‌تواند با خودش و بسیاری مولکول‌های دیگر، پیوند هیدروژنی برقرار نماید.
آمونیاک گازی سمی بی رنگ از یک ترکیب هیدروژنه نیتروژن دار با حلالیت بالا در اب است. استنشاق این گاز اشک اور و با مزه تند به مجاری تنفسی اسیب شدیدی وارد و حتی منجر به مسمومیت شدید و مرگ فرد می شود. نرمال لابو مرکز فروش انواع مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی بهترین نوع آمونیاک موجود در بازار را به شما ارائه می کند تا شما با اطمینان خاطر خرید آمونیاک را انجام دهید.
روش های تولید آمونیاک:
آمونیاک با توجه به کاربردهای گستره آن در دهه اول قرن بیستم، به عنوان ماده مورد نیاز برای تولید کود های نیتروژن دار، از اهمیت بیشتری برخوردار شد و تولید بهینه آن در اولویت های اول قرار گرفت.
فرایند تولید:
روش های متفاوتی برای انجام این فرایند وجود دارند که به دلایلی مانند مشکلات عملیاتی یا هزینه بالا قابل اجرا نبوده اند. چهار روش اصولی تولید این ماده به شرح زیر می باشند که روش آخر به سبب عملی و به صرفه بودن از لحاظ امکان تولید ماده در مقیاس بزرگ صنعتی، در مراکز امروزه انجام می پذیرد:
تقطیر زغال سنگ، سنتز مستقیم، تهیه سینامالدئید و سیانوزها و تولید به روش هابر
مراحل فرایند تولید آمونیاک:
امروزه تولید آمونیاک در چند مرحله اصلی انجام می پذیرد که به شرح ذیل می باشد:
- سگاز طبیعی (Removing Sulfur Compounds)
در واحد اول، مواد آلاینده گوگردی و ترکیبات مانند آن از گاز طبیعی تصفیه و سپس جداسازی می گردند که توسط کاتالیزور مخصوص روی اکسید صورت می پذیرد.
H۲ + RSH → RH + H۲S(g تصفیه
H۲S + ZnO → ZnS + H۲O جداسازی
- دوباره شکل گیری کاتالیستی بخار (Catalyst Steam Reforming)
در واحد دوم، گاز فرایند حاصل از واحد اول به گاز سنتز که مخلوطی از هیدروژن، نیتروژن، آب و کربن دی اکسید است، تبدیل می شود که از طریق عبور گاز از کوره های ویژه در حضور کاتالیست انجام می شود.
CH۴ + H۲O → CO + ۳H۲
- تغییر کربن مونوکسید به کربن دی اکسید و هیدروژن
در واحد سوم، ترکیبات منواکسید موجود در گاز سنتز به کربن دی اکسید و مقدار بیشتری از هیدروژن تبدیل می شوند که از ترکیبات اوره می باشد.
CO + H۲O → CO۲ + H۲
جذب و حذف گاز کربن دی اکسید
- در واحد چهارم، کربن دی اکسید از گاز سنتز جدا شده و به بخش اوره ارسال می گردد.
CO + ۳H۲ → CH۴ + H۲O
CO۲ + ۴H۲ → CH۴ + ۲H۲O
چرخه سنتز آمونیاک (Ammonia Synthesis Loop)
- در واحد پنجم، گاز سنتز حاصل از واحد های قبل شامل هیدروژن و ازت در راکتور مخصوص تبدیل به آمونیاک مایع بی آب می شوند.
۳H۲ + N۲ → ۲NH۳
- تبرید و ذخیره سازی آمونیاک:
در بخش آخر، آمونیاک با دمای ۳۳- درجه سانتی گراد به صورت مایع در مخزن مخصوص ذخیره سازی برودتی (با ظرفیت ۲۰ هزار تن) ذخیره می شود. سپس توسط سیستم پمپاز به اسکله صادراتی جهت بارگیری کشتی ارسال می گردد.
موارد مصرف و کاربرد آمونیاک :
آمونیاک یک ماده شیمیایی خطرناک است که به صورت مایع و گاز بوی قوی ایجاد می کند و مورد استفاده قرار می گیرد. از موارد مهم مورد استفاده آمونیاک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید مواد دارویی
- کارخانجات یخ سازی
- استفاده در صنایع شیمیایی و نفت
- تولید اسید نیتریک و بسیاری از ترکیبات نیتروژنه
- استفاده در تکنولوژی انتقال گاز، حفاری و استخراج فلزات مختلف
- تولید کودهای شیمیایی ازته، اکریلونیتریل، الیاف سنتزی نیترو پارافین و نیترو سلولز
- تولید کودهای شیمیایی ازت دار کشاورزی اعم از آمونیوم سولفات، آمونیوم نیترات، آمونیوم فسفات، و اوره
میزان وسعت اسیب در مواجه با گاز امونیاک به مدت مواجهه، غظت گاز و عمق تنفس ارتباط دارد. بنابراین استنشاق گاز با غلظت ۴۰۰ PPM تا ۷۰۰ PPM باعث التهاب فوری در چشم و بینی و گلو می شود و بین ۳۵۰۰ PPM تا ۶۵۰۰ PPM برای مدت نیم ساعت بسیار خطرناک و حتی ممکن است، تماس کوتاه مدت با غلظت ۵۰۰۰ PPM تا ۱۰۰۰۰ PPM سبب مرگ فرد شود. به علت میل ترکیبی امونیاک با اب این ماده بشتر بر بافت های مخاطی بدن تاثیر گذاشته و سبب اسیب به انها می شود. امونیاک به صورت گازی یا مایع (محلول در آب ) می تواند اسیب شدیدی به مجاری تنفسی وارد کند. استنشاق بوی آن در تماس با رطوبت سطوح مخاطی در مجاری تنفسی می تواند به صورت یک محلول قلیایی قوی سبب تخریب سطوح مخاطی و شش ها شود. با افزایش استنشاق ان عوارضی مانند پرخونی دستگاه تنفسی و ناراحتی ذات الریه و اگر مقدار ان به ۱% برسد سبب مرگ فرد می شود. این ماده سمی و خطرناک در صورت تماس با پوست، اسیب هایی بافتی همانند قرمزی، خارش، تاول و سوختگی شدیدی در محل تماس ایجاد می کند. در تماس با بافت مخاطی چشم باعث قرمزی و سوزش و زخم قرنیه می شود. این ماده خطرناک حدودا اشتعالش ۱۶ تا ۲۵ درصد جرمی در هوااست. خطرات اتشگیری ان پایین و انفجار خود به خودی ندارد اگر در معرض شعله قرار گیرد انفجار صدای مهیبی به همراه دارد. و در دمای بیش از ۴۰۰ درجه سانتی گراد به گاز هیدروژن تجزیه می شود.
اقدامات ضروری
از جمله اقدامات ضروری در صورت مواجه با این ماده سمی، خارج ساختن مصدوم از محیط الوده، باز کردن راه هوایی، بیرون اوردن لباس های الوده، گرم نگه داشتن مصدوم است؛ در صورت تماس پوستی شستشوی سریع پوست با اب فراوان و سرم های شستشو به مدت یک ساعت ( تا رفع احساس سوزش) رساندن سریع مصدوم به مراکز درمانی؛ در صورت تماس چشمی شستشوی چشم ها و زیر پلک ها با اب فراوان و یا سرم شستشو حداقل به مدت نیم ساعت و رساندن سریع مصدوم به پزشک، در صورت تماس با دستگاه گوارش اگر به صورت مایع خورده شده باشد، شستشوی معده و خوردن ۲ تا ۳ بار شیر و اب به میزان ۱۲۰-۲۴۰ میلی لیتر تاثیر گذار است. همچنین خوردن سرکه، ابلیمو، سیب، پرتقال، نشاسته، سفیده تخم مرغ و روغن زیتون نیز موثر است. در اطفای حریق باید سیلندر های حاوی گاز امونیاک را با اب خنک کرد و از پودر های شیمیایی خشک و یا گاز کربنیک در اب استفاده کرد. بنابراین نگه داری و حمل و نقل این گاز بسیار مهم است. و باید توسط تانکر های مخصوص و در سیلند های استیل و دور از حرارت، در جای خنک، با تهویه مناسب و دور از گازهای اکسید کننده ، کلر، برم، ید و اسید ها نگهداری و حمل شود.
ملاحظات محیط زیستی
با توجه به انتشار گازهای گلخانه ای در سراسر کره زمین و دفع زباله، دانشمندان و محققان در تلاش اند تا برای کاهش آلودگی های منتشر شده در سرتاسر جهان به دلیل تولید آمونیاک، ملاحظات اساسی بسیاری انجام دهند. به طور کلی، آمونیاک برای آب زیان و محیط زیست بسیار سمی می باشد و از طرف دیگر، رها شدن مقدار بالای آن در هوا موجب آلودگی هوا می شود.
در موارد دیگر، اگرچه آمونیاک به خودی خود تجزیه پذیر نمی باشد اما اگر در دما و فشار مشخصی قرار گیرد، با مواد شیمیایی گسترده ای واکنش می دهد و به سرعت تجزیه می گردد.
مکانیسم عمل در هنگام تماس
آمونیاک بلافاصله پس از تماس با پوست، چشم، حفره دهان، دستگاه تنفسی (در صورت استنشاق) و به ویژه سطوح مخاطی، با رطوبت موجود در این نواحی شروع به تعامل می کند و آمونیوم هیدروکسید را که بسیار سوز آور است، به وجود می آورد. آمونیوم هیدروکسید در این بخش ها با اختلال در نکروز بافت ها از طریق اختلال در لیپید های غشای سلولی (ساپونی سازی) همراه شده که منجر به تخریب سلولی می شود. با تجزیه پروتئین های سلولی، آب استخراج می شود که موجب ایجاد یک واکنش التهابی می شود و آسیب بیشتر می گردد.
از آنجایی که آمونیاک در دسته مواد شیمیایی خورنده و حساس کننده قرار می گیرد، در هنگام تماس با چشم و پوست، بلعیده و خورده شدن، و تنفس باید به هشدارهای حفاظتی به طور دقیق عمل کرد.
با در نظر گرفتن ویژگی ها و کاربرد آمونیاک، این محلول قلیایی کاربرد های فراوانی دارد و مورد مصرف در بسیاری از صنایع قرار می گیردو در همین راستا در فروشگاه نرمال لابو که مرجع فروش انواع مواد شیمیایی می باشد آمونیاک به دو صورت صنعتی و آزمایشگاهی به فروش می رسد. آمونیاک صنعتی در گالن های ۲۰ لیتری یا تانکرهای ۲۲ تنی موجود است. در حالی که آمونیاک آزمایشگاهی در گالن های ۵/۲ لیتری در دسترس قرار می گیرد. نرمال لابو مرکز فروش انواع مواد شیمیایی آزمایشگاهی و مواد شیمیایی صنعتی از معتبر ترین برند های خارجی و ایرانی می باشد شما می توانید برای خرید آمونیاک با کارشناسان فروش نرمال لابو متخصص در زمینه فروش انواع محلول های قلیایی تماس حاصل نمایید و سفارش خود را ثبت کنید.
