محیط کشت یا محیط رشد یک مایع یا ژل است که برای حمایت از رشد میکروارگانیسم‌ها طراحی‌شده است. انواع مختلفی از محیط کشت مناسب برای رشد انواع مختلف سلولها وجود دارد. محیطهای مایع یا جامد به‌طور اختصاصی برای حمایت از رشد میکروارگانیسم‌ها، ذخیره و انتقال آنها ساخته می‌شود.
برای خرید موفق تر یک محصول، اطلاعات دقیق در مورد آن محصول ضروری است. بر همین اساس، نرمال لابو با منتشر کردن اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی، به خرید دقیق تر مشتریان همت گماشته است. محیط رشد آزمایشگاهی که محیط کشت آزمایشگاهی نیز نامیده می‌شود، محلولی است که با استریل کردن از تمام میکروارگانیسم ها آزاد می شود و حاوی مواد مورد نیاز برای رشد میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها، تک یاخته ها، جلبک ها و قارچ ها ست. محیط ممکن است با افزودن آگار جامد شود. برخی از محیط ها از ترکیبات پیچیده ای مانند عصاره های بافت گیاهی یا حیوانی به عنوان مثال، پپتون، عصاره گوشت و عصاره مخمر تشکیل شده اند. برخی دیگر حاوی مقادیر دقیق نمک های معدنی شناخته شده و یک یا چند ترکیب آلی هستند. انواع مختلفی از سلول های زنده یا کشت بافت نیز ممکن است به عنوان رسانه استفاده شوند. بسیاری از رسانه های با هدف خاص در میکرو بیولوژی استفاده می شود. اینها شامل محیط های غنی شده هستند که علاوه بر مواد مغذی موجود در محیط رشد معمولی، حاوی مواد مغذی بیشتری می باشند، و محیط های انتخابی که حاوی موادی هستند که از رشد ارگانیسم های خاص جلوگیری می کنند. با خواندن ادامه مطلب، متوجه خواهید شد که خرید محیط کشت آزمایشگاهی از نرمال لابو چرا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. محیط کشت میکروبی یا باکتری فرآیندی ست که باکتری ها را در شرایطی مناسب قرار داده تا توانایی رشد و تکثیر را به دست آورند. میکروب ها موجودات تک سلولی می باشند، یعنی تمام اعمال حیاتی آنها به صورت مستقل و بدون نیاز به سلول دیگری ست. فراموش نشود که میکروب ها نیاز به غذا، آب و مواد مغذی خواهند داشت. محیط کشت میکروبی یک محیط کاملا مغذی ست که تمام موارد مورد نیاز برای رشد یک باکتری مانند مواد غذایی، آب، اکسیژن و غیره را تامین می کند. تیم کارشناسی نرمال لابو در این بخش سعی کرد که اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی را به طور مختصر و مفید تقدیم نماید.
برخی از آزمایش ها نیاز به محیطی مناسب جهت کشت نمونه ی مورد نظر دارند، در اینجاست که نقش محیط کشت آزمایشگاهی در آزمایش ها، اهمیت خود را نشان می دهد. لازم به یادآوری ست که نرمال لابو کار فروش این محیط کشت را بر عهده دارد. محیط های کشت آزمایشگاهی، به صورت تخصصی برای رشد سلول ها و باکتری ها کاربرد دارند. این محیط ها دارای مواد خاصی هستند که محیط را برای رشد سلول بسیار مناسب کرده اند. قندها، نمک‌ها و آب برخی از این مواد هستند. اکثرا این محیط ها در ظرف کشت شده اند، محیط های کشت عمومی هستند و برای تهیه نمودن مواد غذایی لازم برای رشد باکتری تولید شده اند. گاهی با اضافه نمودن اجزای مغذی به محیط کشت که باعث افزایش رشد ارگانیسمهای سخت رشد خواهد شد، امکان غنی شدن این محیط ها به وجود می آید. ماهیت این مواد به گونه‌‌ای می باشد که نمی‌توان این مواد را با محیط اصلی سترون نمود، و باید بعد از اتو کلاو شدن محیط به صورت سترون این مواد افزود. در یک دسته بندی کلی محیطهای کشت از نظر نحوه تهیه کردن به سه گروه قابلیت تقسیم شدن دارد که به تشریح آنها می پردازیم. دانستن این تقسیم بندی مکمل اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی خواهد بود.محیطهای کشت مایع که محیطهای بدون آگار هستند و فقط در لوله آزمایش و یا فلاسک استفاده می شود و برای رشد باکتری ها و مطالعه فرآیند تخمیری کاربرد دارد. محیط کشت نیمه جامد که در ترکیب خود دارای کمی آگار هستند و به صورت کامل منعقد نخواهند شد و به حالت نیمه جامد باقی می مانند. محیط کشت جامد که آگار دو درصد دارند و باعث انعقاد و جامد شدن محیط می شوند. در این محیط مواردی از قبیل؛ بررسی خصوصیات و تشکیل کلونی، شمارش باکتری ها و نوع همولیز را می توان تشخیص داد. محیط کشت جامد، درون لوله آزمایش یا ظرف کاربرد داد.
محیط های کشت از نظر نوع مواد تشکیل دهنده و کاربرد به پنج دسته قابلیت تقسیم دارند. اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی، دلالت بر منحصر به فرد بودن این پنج دسته دارد.
محیط کشت پایه که دارای کمترین مقدار مواد غذایی جهت رشد کردن باکتری ها ست و تمامی محیط های کشت بر پایه این محیط کشت درست شده اند. بیشتر باکتری ها در این محیط رشد کرده و فاقد هرگونه ماده ضد میکروبی هستند. محیط کشت انتخابی که در آن ترکیباتی همانند آنتی بیوتیک، رنگ های ضد میکروبی و نمک های صفراوی به عنوان مهار‌کننده رشد یافت می شود. مواد نامبرده تمامی میکرو ارگانیسم ها و غیر ارگانیسم ها را مهار می کنند و به همین دلیل انتخابی عمل خواهند نمود. مثل محیط کشت مانیتول سالت آگار که به علت غلظت بالای نمک تنها اجازه رشد استافیلوکوک ها را دارا ست. محیط کشت غنی کننده که محیطی بسیار مقوی بوده و همچنین دارای مواد مورد نیاز برای رشد باکتری ها و میکروب ها ست. این محیط برای رشد تعداد فراوانی از سلولها و باکتری ها مفید است. محیط کشت کامل، که تمام مواد لازم برای رشد باکتری ها و سلول ها را در خود جای داده است. همچنین فاقد ضد میکروبی می باشد. این محیط ها هیچ گونه مهار کننده نداشته و تغییر رنگی با رشد باکتری ها حاصل نمی شود. محیط کشت افتراقی که برای جدا سازی و ایزوله نمودن نوع خاصی از سلولها و یا باکتری ها کاربرد دارد، همچنین برای جدا نمودن سلولها مورد استفاده دارد. با توجه به دسته بندی عنوان شده، اهمیت و نقش محیط کشت آزمایشگاهی در آزمایش ها مشخص شد.
مزایای استفاده از محیط کشت های انتخابی و افتراقی
برای تکمیل شدن و همچنین احاطه بر نقش محیط کشت آزمایشگاهی در آزمایش ها، ما در نرمال لابو به شرح دو نوع از این محیط خواهیم پرداخت. با پیشرفت علم در حوزه میکرو بیولوژی، تکنیک های جدید در تشخیص مولکولی از جمله پی سی آر، تعیین توالی دی ان ای و متاژنومیکس به وجود آمدند. ممکن است برخی از میکرو بیولوژیست ها تصور نمایند که این تکنیک ها برتر از تکنیک های سنتی و استفاده از محیط کشت ها خواهد بود. اما باید به خاطر داشت که با وجود پیشرفت روز افزون ابزارهای تشخیصی مولکولی، استفاده از محیط کشت های افتراقی و انتخابی، هم چنان دارای مزایای خاصی بوده که در ادامه برخی از آن ها ذکر می شود. یکی از مزایای آشکار استفاده از محیط کشت در آزمایشگاه ها، هزینه ی انجام یک آزمایش می باشد. آزمایش تشخیصی مولکولی برای تفسیر نتایج به معرف های گران قیمت، اتوماسیون اختصاصی یا تجهیزات نیمه خودکار، نرم افزار و حتی گاهی افراد متخصص نیاز خواهند داشت. در حالی که استفاده از محیط کشت هزینه کمتری داشته و یک استاندارد در حوزه ی آزمایشگاهی و میکروب شناسی بالینی به حساب می آید.
علاوه بر این، ممکن است تکنیک های مولکولی در برخی موارد به اندازه محیط کشت ها از دقت لازم برخوردار نباشند. به عنوان مثال، آغازگر های متاژنومیک، حساسیت لازم برای تشخیص گونه های موجود در مدفوع که غلظت آنها بیش از غلظت صد و پنج باکتری در هر گرم است، را دارا نیستند. همچنین استفاده از محیط های کشت امکان جداسازی کلنی های خالص باکتری ها را امکان پذیر کرده است، که برای برخی از روش‌های میکرو بیولوژیکی به عنوان مثال، تست حساسیت، آزمایش بیو شیمیایی و نمونه سازی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. علاوه بر این تکنیک های مولکولی اگر چه ابزاری بسیار قدرتمند در تقویت دی ان ای هستند، اما نمی توانند بین باکتری های زنده از باکتری های گذرا یا مرده تفاوت بگذارند. به همین دلیل، محیط کشت های افتراقی و انتخابی ابزار مهمی در آزمایشگاه میکروب شناسی بالینی به حساب می آیند. خرید این دو نوع محیط کشت و دریافت اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی از طریق تیم کارشناسی نرمال لابو میسر شده است.
کاربرد محیط کشت در آزمایشگاه ها بسیار فراوان بوده چرا که باکتری ها و میکروب ها برای بررسی بهتر نیاز به رشد داشته تا محققان تحت شرایط بهتری باکتری ها و میکروب ها را بررسی کنند. همان طور که قبلا گفته شد در محیط کشت تمام شرایط مورد نیاز باکتری یا میکروب برای رشد از جمله آب و غذا و مواد معدنی مهیا می باشد. محیط کشت های تولید شده توسط کمپانی های مختلف مدل های شبیه سازی شده از محیط کشت های طبیعی را باز سازی نموده اند. بدن تمام موجودات زنده یک نمونه از محیط کشت های طبیعی می باشد. نرمال لابو، با توجه به اهمیت و نقش محیط کشت آزمایشگاهی در آزمایش ها، اقدام به فروش این محیطها کرده است. با دانستن نکات محیط کشت آزمایشگاهی، انتخابی صحیح تر را در هنگام خرید محیط کشت، انجام خواهید داد. محیط های رشدی که برای رشد میکرو ارگانیسم ها کاربرد دارد، بسیار گسترده می باشد که به چند نمونه از پرکاربرد ها اشاره خواهد شد. این چند نمونه، مهم بودن اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی را یاد آوری می نمایند.
محیط شکلات آگار اولین محیط کشت می باشد. اگر به محیط پایه آگار خوندار، هنگامی که درجه حرارت آن بعد از اتو کلاو به حدود هفتاد تا هشتاد درجه سانتی گراد برسد، خون دفیبرینه گاو اضافه شود، محیط کشت آگار شکلاته حاصل خواهد شد. در این محیط به علت اینکه گلبولهای قرمز خون در اثر حرارت متلاشی شده اند و اجزای آن خارج شده، برای رشد باکتری هایی نظیر همو فیلوس و نایسریاها که نیاز بیشتری به مواد غذایی آماده دارند، انتخاب خوبی است. مورد بعدی، محیط آگار خون دار می باشد که یک محیط کشت عمومی بوده و برای تکثیر و جدا سازی باکتری های بیماری زا به خصوص باکتری هایی که برای رشد به مواد مغذی نیاز دارند، مورد استفاده قرار می گیرد. کاربرد دیگر آن پیدا کردن همولیزین در باکتری ها ست. همولیز با توجه به نوع باکتری به سه دسته تقسیم می شود. این محیط کشت، معرف اهمیت نقش محیط کشت آزمایشگاهی در آزمایش ها می باشد. محیط مک کانکی آگار که محیط انتخابی بوده و برای جدا سازی و تعیین هویت باکتری های گرم منفی به کار می رود. املاح صفراوی و کریستال ویوله مانع از رشد باکتری های گرم مثبت خواهند شد. باکتری های تخمیر کننده ی لاکتوز یعنی لاکتوز مثبت ها، کلنی هایی به رنگ ارغوانی و باکتری هایی که قادر به تخمیر نمی باشند یعنی لاکتوز منفی ها، کلنی هایی به رنگ زرد کاهی درست می کنند.
محیط ائوزین متیلن بلو که آگار ائوزین متیلن بلو نیز نامیده می شود، محیطی با کشت انتخابی و افتراقی می باشد. این یک محیط کشت انتخابی برای باکتری های گرم منفی می باشد و معمولا برای جدا سازی و افتراق کلنی های باکتریایی و کلنی های باکتریایی جدا شده از نمونه ی مدفوع کاربرد دارد. محیط کشت ائوزین متیلن بلو دارای ترکیباتی همچون متیلن بلو، پیتون و لاکتوز بوده و همچنین فاقد املاح صفراوی می باشد. محیط کشت تی اس آی، که محیطی جامد و افتراقی بوده و برای تشخیص باکتری های روده‌ای استفاده دارد. این محیط کشت به صورت شیب دار و درون لوله ای وجود دارد. اختلاف در غلظت های متفاوت قند ها در این محیط سبب تمایز باکتری های تخمیر کننده بر اساس نوع قند مصرفی می‌باشد. تخمیر کربو هیدرات منجر به تولید گاز و تغییر در رنگ محیط کشت از قرمز به زرد خواهد شد. کشت در محیط تی اس آی، به صورت عمقی و خطی خواهد بود. محیط نوترینت آگار که محیطی جامد و دارای مواد مغذی و لازم برای رشد دادن میکرو ارگانیسم ها و همچنین شمارش آن ها در آب، فاضلاب و مواد دیگر است. این محیط که یک محیط کشت میکروب شناسی بوده، حتی در دما های بالا نیز جامد است و برای رشد قارچ ها و باکتری های که سخت پسند نمی باشند و به شرایط سخت محیطی احتیاج نخواهند داشت، مناسب خواهد بود. در این محیط رشد باکتری ها و تشکیل کلونی های آن در سطح انجام پذیر است. همچنین از خصوصیات آن داشتن پی هاش خنثی در دمای بیست و پنج درجه سانتی گراد می باشد.
در ادامه ی بخش نکات محیط کشت آزمایشگاهی به معرفی محیط اس اس می پردازیم. محیط اس اس، یک محیط انتخابی بوده و جهت تشخیص سالمونلا و شیگلا مورد استفاده دارد. این محیط حاوی تیو سولفات سدیم به عنوان منبع گوگرد و آهن فریک به عنوان منبع آهن است. همچنین حاوی لاکتوز و معرف نوترال رد است. محیط کشت سیمون سیترات آگار، حاوی آمونیوم دی هیدروژن فسفات و سدیم سیترات و همچنین معرف بازی برمو تیمول بلو است. این محیط کشت دارای منابع خوبی از نیتروژن و کربن بوده و تنها میکرو ارگانیسم هایی که توانایی مصرف سیترات و استفاده از کربن را خواهند داشت، در این محیط رشد می یابند و در مجاورت رنگ برمو تیمول بلو به رنگ آبی تبدیل خواهند شد. مثل باکتری های گرم منفی که از این محیط کشت جهت شناسایی اشرشیا ایکولای و انتروباکتر ائروژنز نیز بهره مند می شوند. محیط مانیتول سالت آگار یا همان مانیتول نمک آگار که یک محیط رشد انتخابی و افتراقی می باشد و معمولا در میکروب شناسی مورد استفاده دارد و رشد گروهی از باکتری های خاص را تقویت می نماید، در حالی که اجازه ی رشد به سایر آن ها را نمی دهد. این محیط به عنوان یکی از روش های تشخیص میکروب های بیماری زا در مدت زمان کوتاه در آزمایشگاه های تشخیص طبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وجود این غلظت از نمک باعث می‌شود که محیط مانیتول سالت آگار در برابر بیشتر باکتری های گرم منفی انتخابی و برای برخی از باکتری های گرم مثبت مانند استا فیلوکوک، انتروکوک و میکروکوکاسه مناسب باشد. استا فیلوکوکوس اورئوس کلونی های زرد با مناطق زرد تولید می نمایند، در حالی که سایر استا فیلوکوک های منفی کوآگولاز کلنی های کوچک صورتی یا قرمز تولید می نمایند و هیچ تغییری در رنگ محیط ایجاد نخواهند کرد. اگر ارگانیسم بتواند مانیتول را تخمیر کند، یک محصول جانبی اسیدی ایجاد شده و باعث زرد شدن فنل قرمز موجود در آگار خواهد شد. برای درک بهتر این محیط کشت می توانید به قسمت اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی مراجعه نمایید.
شرح نکات محیط کشت آزمایشگاهی، بدون محیط ستریماید آگار ناقص خواهد بود. محیط ستریماید آگار، برای جدا سازی انتخابی و شناسایی سودوموناس آئروژینوزا استفاده دارد. محیط کشت ستریماید آگار دارای فرمولی با تکنیک آگار بوده و با اضافه کردن ستریماید برای مهار انتخابی ارگانیسم های غیر از سودوموناس آئروژینوزا کاربرد دارد. تنها گونه سودوموناس یا گرم منفی میله ایی، شناخته شده برای برای دفع پیوسیانین می باشد. بنابر این این محیط کشت یک محیط ارزشمند در شناسایی این ارگانیسم خواهد بود. این محیط کشت به طور گسترده در بررسی لوازم آرایشی بهداشتی، نمونه های بالینی و غیزه کاربرد دارد. محیط اس آی ام یا همان سیم که دارای ترکیباتی همچون تریپتون، پپتون، سولفات آمونیوم آهن، تی سولفات سدیم، آگار و بافت حیوانی جهت تأمین اسید آمینه و مواد مغذی برای رشد باکتری ها می باشد. اساس تمایز باکتری ها در محیط کشت اس آی ام بر اساس حرکت، تولید اندول و سولفید است. قوام نیمه جامد این محیط اجازه پخش شدن و درنتیجه کدر نمودن محیط را به باکتری های متحرک داده و پس از این محیط کشت برای تمایز باکتری روده ای، منهای تشخیص آن ها، کاربرد پیدا می کند. محیط آگار بیرد پارکر که نوعی آگار بوده و برای جدا سازی انتخابی گونه های گرم مثبت استا فیلوکوک استفاده دارد. این ماده حاوی لیتیوم کلراید و تلوریت می باشد تا از رشد فلور میکروبی جایگزین جلوگیری نماید، در حالی که پیروات و گلایسین موجود باعث رشد استا فیلوکوک خواهد شد. نکات لازم در تهیه محیط کشت به این شرح است.
محیط کشت باید حاوی انواع مختلف و مقادیر لازم از مواد غذایی جهت تامین انرژی و رشد باکتری باشد. پی هاش محیط کشت برای باکتری مورد نظر مورد قبول قرار گیرد. غلظت محیط کشت جهت رشد باکتری به اندازه ی لازم باشد. هنگام استریل کردن محیط کشت باید دقت کافی به عمل آید تا ارزش غذایی آن حفظ شود.
در انتهای بخش نکات محیط کشت آزمایشگاهی، مثالی از کاربرد محیط کشت برای درک بهتر موضوع عنوان می شود. یک بیمار با گرفتگی شدید شکم و چندین روز اسهال آبکی به اورژانس مراجعه کرده است. یک نمونه مدفوع جمع آوری شده و برای آزمایش به آزمایشگاه میکروبیولوژی فرستاده شده است. محیط استفاده شده برای کشت مدفوع بین آزمایشگاه‌ها تفاوت دارد اما آزمایش مدفوع جایی است که سود مندی محیط افتراقی کاملا هویدا خواهد شد. به طور معمول، مدفوع انسان حاوی طیف وسیعی از باکتری ها بوده و شناسایی عوامل بیماری زا در میان فلور طبیعی دستگاه گوارش می تواند سخت باشد. هکتون آگار، یک محیط انتخابی افتراقی است که به جدا سازی و تمایز سالمونلا و شیگلا از ارگانیسم های گرم منفی روده کمک کرده و همچنین از رشد اکثر باکتری های گرم مثبت جلوگیری خواهد کرد. فلور دستگاه گوارش غیر بیماری‌زا، کربو هیدرات ها را تخمیر کرده و کلنی هایی به رنگ مرجانی روشن می سازد. باکتری های گرم منفی غیر تخمیری، مانند شیگلا، به صورت کلنی های سبز آبی به چشم می آیند و ارگانیسم هایی مانند سالمونلا که گوگرد را به سولفید هیدروژن تبدیل کرده، کلنی های سیاه ایجاد می کنند. در این مثال، استفاده از هکتون آگار به میکروب شناس کمک می کند تا به سرعت عوامل بیماری زا را در میان توده ای از فلور طبیعی تشخیص دهد. همان طور که با این مثال مشخص شد، محیط کشت ها از ابزارهای بسیار کاربردی در آزمایشگاه های میکرو بیولوژی می باشند و از مزایای زیادی برای تشخیص ارگانیسم های مختلف برخوردار هستند. این مثال نقش محیط کشت آزمایشگاهی در آزمایش ها را به خوبی نمایان کرد.
لازم به ذکر است که نقش محیط کشت آزمایشگاهی در آزمایش ها، در علم میکرو بیولوژی بسیار گسترده می باشد و شناخت ارگانیسم های مختلف به کمک محیط کشت ها تنها از طریق تجربه ی زیاد میسر می باشد. به همین دلیل اگر علاقه مند به این حوزه هستید نیاز دارید تا مطالب زیادی خوانده، محیط کشت های مختلفی دیده و آزمایش های بسیاری را تجربه نمایید. فروش محیط کشت آزمایشگاهی، برای مطالعه میکرو ارگانیسم ها و شناسایی آنها، که امروزه از مهمترین روش های تشخیصی در باکتری شناسی می باشد، باید از یک بستر مناسب که شرایط لازم جهت رشد سلول ها را در آزمایشگاه تامین نموده است، انجام پذیرد. برای کشت موفق باید تمامی شرایط از جمله مواد غذایی، دما، رطوبت کافی، نمک، پی هاش مناسب، حضور یا عدم حضور اکسیژن مورد توجه قرار گیرد. مطالعه زیاد درباره میکرو ارگانیسم ها و نحوه زندگی آنها باعث شده که تا کنون انواع زیادی از محیط ها با ترکیبات متفاوت برای استفاده در آزمایشگاه های میکرو بیولوژی تهیه و پخش گردد. نرمال لابو ارائه دهنده انواع محیط کشت آزمایشگاهی می باشد. جهت کسب اطلاعات تکمیلی در مورد محیط کشت آزمایشگاهی و خرید با ما تماس حاصل نمایید.
