سدیم دی کرومات ترکیبی معدنی، نارنجی رنگ، بی بو و محلول در متانول و اتانول که معمولا به صورت نمک دی هیدرات مورد استفاده قرار می گیرد. تقریبا تمام ترکیبات کروم دار از این نمک تهیه می شوند. از نظر واکنش پذیری و ظاهر دی کرومات سدیم و دی کرومات پتاسیم بسیار شبیه به هم هستند. مزیت اصلی دی کرومات سدیم نسبت به دی کرومات پتاسیم این است که حلالیت بیشتری در آب و حلال های قطبی مانند اسید استیک دارد. هنگامی که دی کرومات سدیم به شدت گرم شود تجزیه شده و سدیم دی کرومات، اکسید کروم (III) و اکسیژن تولید می شود.
مشخصات فیزیکی شیمیایی
سدیم کرومات:سدیم دیکرومات با نام انگلیسی: Sodium dichromate با فرمول شیمیایی Na۲Cr۲O۷ یک ترکیب غیرآلی است که جرم مولی آن ۲۶۱٫۹۷ g/mol میباشد. تقریباً تمام سنگ معدن کروم با تبدیل آن به سدیم دی کرومات پالایش میشود و تمام ترکیبات و مواد بر پایه کروم از این نمک تهیه میشود.
تولید
سدیم دی کرومات:
سدیم دی کرومات در مقیاس وسیع از سنگهای حاوی کروم (III) اکسید تولید میشود. سنگ معدنی آن با یک باز، معمولا سدیم کربنات، در دمای حدود ۱۰۰۰ درجه سلسیوس در حضور هوا (منبع اکسیژن) ذوب میشود:
۲Cr۲O۳ + ۴Na۲CO۳ + ۳O۲ ⟶ ۴Na۲CrO۴ + ۴CO۲
این مرحله کروم را قابل حل میکند و اجازه میدهد که کروم به داخل آب گرم استخراج شود. در این مرحله، دیگر اجزای سنگ معدن مانند ترکیبات آلومینیوم و آهن، مقدار کمی قابل حل هستند. اسیدی کردن محلول حاصل شده به وسیله اسید سولفوریک یا کربن دیاکسید باعث تولید دی کرومات میشود:
۲Na۲CrO۴ + ۲CO۲ + H۲O ⟶Na۲Cr۲O۷ + ۲NaHCO۳
۲Na۲CrO۴ +H۲SO۴ ⟶ Na۲Cr۲O۷ + Na۲SO۴ + H۲O
دی کرومات به صورت دی هیدرات توسط فرایند کریستالیزاسیون جدا شدهاست. به این ترتیب سالانه میلیونها کیلوگرم دی کرومات سدیم تولید میشود. از آنجا که کروم (VI) سمی است، به خصوص به صورت گرد و غبار، به کارخانههای آن قوانین سختگیرانه ای اعمال میشود. به عنوان مثال، پساب چنین پالایشگاههایی با عوامل کاهش دهنده برای بازگشت هر کروم (VI) به کروم (III) که خطر کمتری برای محیط زیست دارد، تصفیه میشوند. تعداد زیادی از هیدراتهای این نمک شناخته شدهاست، از جمله هیدرات کمتر از ۱۹٫۵ درجه سلسیوس (CAS # ۱۳۵۱۷-۱۷-۴) و همچنین هگزا، تترا و دی هیدراتها. در دمای بیش از ۶۲ درجه سلسیوس، این نمکها به صورت خود به خودی آب از دست میدهند تا مواد بی آب را به دست آورند. این ماده در دمای حدود ۳۰ تا ۳۵ درجه سلسیوس بلورین میشود.
دی کرومات سدیم به طور وسیعی از سنگ های معدنی حاوی اکسید کروم (III) به دست می آید. در این فرآیند سنگ معدن را با مخلوطی از سدیم کربنات و هوا در دمای ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد وارد واکنش می کنند و Na۲CrO۴ و CO۲ به دست می آیند. در مرحله بعدی این ماده را در آب گرم حل می کنند. در این مرحله دیگر ترکیبات سنگ معدن مانند آلومینیم و ترکیبات آهن نامحلول در آب هستند و رسوب داده و جدا می شوند. اسیدی کردن محلول به دست آمده با اسید سولفوریک یا دی اکسید کربن باعث ایجاد دی کرومات سدیم می شود که سپس توسط کریستالیزاسیون به صورت دی هیدرات جداسازی می شود.
سدیم دی کرومات این ترکیب خاصیت خورندگی بالایی دارد و یک عامل اکسید کننده ی قوی به حساب می آید. از کاربرد های اصلی آن می توان به استفاده در تولید سایر ترکیبات شیمیایی کروم نظیر کرومات پتاسیم، دی کرومات امونیوم، اسید کرومیک، استات کرومیک، کلرید کرومیک، سولفات کروم و… اشاره نمود.
کاربرد سدیم دی کرومات:
جدا از اهمیت آن در ساخت سایر مواد شیمیایی کروم ، دی کرومات سدیم همچنین به عنوان یک ماده سازنده در تولید موارد استفاده مستقیم زیادی دارد.
پایان فلزی: به مقاومت در برابر خوردگی و تمیز کردن سطوح فلزی کمک می کند ، همچنین باعث چسبندگی رنگ می شود.
محصولات ارگانیک: به عنوان عوامل اکسید کننده در ساخت محصولاتی مانند ویتامین K و موم استفاده می شود.
رنگدانه ها: در ساخت رنگدانه های غیر آلی کرومات که در آن طیف وسیعی از رنگها در برابر نور پایدار است ، استفاده می شود. برخی از درجه های کرومات همچنین به عنوان بازدارنده های خوردگی در زیرپوش ها و آغازگرها استفاده می شود.
سرامیک: در تهیه شیشه های رنگی و لعاب های سرامیکی استفاده می شود.
منسوجات: به عنوان ماده رنگی برای رنگهای اسیدی استفاده می شود تا خاصیت رنگ آمیزی سریع آنها را افزایش دهد.
تولید سولفات کروم
خطرات سدیم کرومات
دیکرومات سدیم به عنوان یک ماده خطرناک و سمی طبقهبندی میشود.
باعث سوختگی، تحریک و آسیب جدی به پوست، دستگاه تنفسی و کوری چشم میشود.
ممکن است قرار گرفتن در معرض طولانی مدت یا مکرر دیکرومات سدیم باعث آسیب به اندامها شود.
دیکرومات سدیم یک ماده اکسنده است و میتواند باعث آتش سوزی شود.
بلع این ماده کشنده است.
جذب این ماده میتواند باعث مشکلات ژنتیکی، سقط جنین و مشکلات و آسیبهای جدی دیگر شود. مانند همه ترکیبات کروم شش ضلعی، بیکرومات سدیم یک ماده سرطانزا و یک خورنده است.
ایمنی کار با دی کرومات سدیم:
دیکرومات سدیم را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
هنگام کار با این ماده از دستکش، لباس و عینک ایمنی استفاده کنید.
در صورت تماس دی کرومات سدیم با چشم، نواحی مورد نظر را چند دقیقه با دقت با آب بشویید و در صورت استفاده از لنزهای چشمی فورا آنها را خارج کنید.
پس از استنشاق این ماده لباس را آزاد کنید و فرد را در یک وضعیت راحت در معرض هوای تازه قرار دهید. در صورت لزوم از تنفس مصنوعی استفاده کنید.
پس از تماس با پوست آن را با حداقل ۱۵ دقیقه با آب فراوان بشویید و لباس و کفش آلوده به بیکرومات سدیم را تمیز کنید.
در صورت بلع این ماده از القای استفراغ خودداری کنید.
این ماده را در جای خشک و خنک همراه با تهویه مناسب و درون مخازن دربسته و به دور از حرارت، جرقه، شعله و سطوح داغ نگهداری کنید.
فروشگاه نرمال لابو با بیش از نیم قرن سابقه در فروش انواع مواد شیمیایی آزمایشگاهی و مواد شیمیایی صنعتی به عنوان وارد کننده مواد اولیه شیمیایی از کشور آلمان مفتخر است که بخش اعظمی از نیاز به مواد اولیه شیمیایی در بازار را به صورت پرفرمایی از کشور آلمان با برند مرک تامین کند. شما میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ثبت سفارش برای خرید سدیم دی کرومات با کارشناسان نرمال لابو از طریق شماره های درج شده در سایت و یا فرم استعلام در ارتباط باشید. توجه به این نکته نیز ضروری است که در فروشگاه نرمال لابو مواد شیمیایی با سایر برند های تولید داخل و برند های جهانی همچون merck، sigmaaldrich و berndkraft موجود می باشد.