سولفات روی (زینک سولفات) یک نوع ترکیب معدنی است و جامدی بلورین و بی رنگ است. این نمک به صورت بلورهای یک، شش و هفت آبه و یا نمک بدون آب وجود دارد. در میان اشکال مختلف سولفات روی هفت آبه (ZnSO۴ .۷H۲O) دارای اهمیت خاصی می باشد.روی عنصری است که در مقادیر کم و حیاتی برای گیاه لازم است تا اجازه فعالیتهای فیزیولوژیک را به گیاه داده و این فعالیت ها نقش مهمی در فرایندهای فتوسنتز و تشکیل قند، سنتز پروتئین، حاصلخیزی و رشد و مقاومت در برابر بیماری دارند. هنگامیکه کمبود روی رخ می دهد این فعالیتهای فیزیولوژیک تضعیف شده و سلامت و حاصلخیزی گیاه بسیار تحت تأثیر قرار می¬گیرد که موجب افت محصول و پایین آمدن کیفیت آن می شود. در میان ریزمغذی های اصلی، سولفات روی فواید بسیاری دارد، تشخیص کمبود سولفات روی در محصولات بسیار آسان است. معمولاً تجزیه خاک و برگ نتایج خوبی در مورد احتمال وقوع کمبود می دهد و هنگامی که کمبود رخ داده و یا گیاه در معرض کمبود روی قرار دارد روشهای متعددی برای بهبود سریع و مؤثر کمبود وجود دارد.
حلالیت سولفات روی بسیار وابسته به pH خاک است. خاکهایی که دارای کمبود روی هستند، گیاه را تحت تأثیر قرار خواهند داد. ذرت، گندم، برنج، سویا، نخود، سورگوم، مرکبات و انگور گیاهان حساس نسبت به کمبود هستند. درختان مرکبات در جنوب و شمال ایران نسبت به سایر درختان میوه مانند سیب، گلابی و هلو نسبت به کمبود روی حساستر هستند. برخی از محصولاتی که نسبت به کمبود روی مقاوم هستند عبارتند از هویج، سبزیجات و جو.
تولید و واکنش پذیری
ZnSO۴ را تقریبا می توان از طریق واکنش هر ماده حاوی Zn با سولفوریک اسید تولید کرد. واکنش Zn با محلول آبی سولفوریک اسید به صورت زیر است:
Zn + H۲SO۴ + ۷ H۲O → ZnSO۴∙(H۲O)۷ + H۲
گرید تجاری ZnSO۴ را نیز از واکنش اکسید روی خالص با سولفوریک اسید طبق واکنش زیر سنتز می کنند:
ZnO+H۲So۴—>ZnSo۴+H۲O
تمامی اشکال ZnSO۴ در فرم محلول آبی خود دارای رفتاری یکسان هستند. این محلول های آبی حاوی کمپلکس های فلزی هستند. دقت کنید زمانی که به محلول حرارت داده می شود و تا دمای ۶۸۰ درجه ی سانتی گراد گرم می شود, ZnSO۴ به گاز اکسید سولفور و اکسید روی تجزیه می شود. در حین کار با این ترکیب باید به این موضوع توجه داشت چرا که هر دو این ترکیبات سمی و خطرناک هستند.
کاربردها و مصارف سولفات روی
در صنایع مختلف کاربرد دارد یکی از مهمترین کاربردهای سولفات روی در کشاورزی است.در کشاورزی سولفات روی برای غنی سازی خاک کاربرد دارد زیرا سولفات روی حاوی گوگرد است و موجب کاهش PH خاک شده و موجب جذب بهتر و سریعتر ریزمغذی ها می شود. روی در گیاهان استفاده می شود.کاربرد دیگر آن در تولید ابریشم مصنوعی است. سولفات روی برای تامین تغذیه کامل حیوانات استفاده می شود.سولفات روی، مانند بسیاری از ترکیبات روی، می تواند برای کنترل رشد خزه در سقف استفاده شود. روی برای رنگرزی نیز کاربرد دارد. روی در صنایع پوست و چرم و در پزشکی به عنوان دارو نیز کاربرد دارد.موفقیت باغ سبز شما بستگی به کیفیت خاک دارد.
سولفات روی یک نمک روی است که بسیاری از آنها به عنوان دارو یا مکمل غذایی استفاده می شود. روی اغلب برای افرادی که در معرض کمبود روی هستند، تجویز می شود. روی برای درمان آکنه نیز به علت خواص ضد التهابی و زخم مورد استفاده قرار می گیرد. از سال ۲۰۱۰، روی به عنوان درمان برای اختلال بیش فعالی ، به ویژه در بیمارانی که نمی توانند داروهای استاندارد ADHD را تحمل کنند مورد استفاده قرار می گیرند.
اشتعال
سولفات روی مانند بسیاری از عناصر شیمیایی دیگر قابلیت اشتعال ندارد و در واقع غیر قابل اشتعال است.
تماس با چشم
در صورت تماس چشم با سولفات روی این ماده باعث سوزاننده چشم ها می شود ، توصیه میگردد چشم ها را حداقل به مدت ۱۵ دقیقه با آب زیاد بشوئید و در صورت عدم بهبود سوزش چشم به پزشک معالج مراجعه نمایید.
بلع و گوارش
سولفات روی به هیچ وجه نباید به دستگاه گوارش انسان وارد شود چرا که بلعیدن این ماده می تواند موجب خوردگی دستگاه گوارش شود و یا موجب تحریک آن گردد.
تماس با پوست
تحریک کنندگی سولفات روی بر پوست انسان بارها مورد بررسی قرار گرفته است و تاکید میگردد در صورت تماس ،پوست را با آب و صابون بشوئید.
تنفس
به هنگام مواجه با سولفات روی به شدت از غبار آن اجتناب کنید به این سبب که این غبار سوزاننده بافت های مخاطی و اعضا تنفسی میباشد
در صورت تنفس این ماده ، مصدوم را به هوای آزاد ببرید و در صورت عدم بهبود به پزشک معالج مراجعه نمایید.
ابتدا به ساکن می بایست به این نکته اشاره کنیم که سولفات روی از جمله ترکیبات شیمیایی پر کاربرد می باشد که در صنایع مختلف موارد استفاده بسیار زیادی را دارا می باشد. یکی از مهمترین صنایع که خرید سولفات روی به دلیل اسفاده شدن در صنعت مذکور در آن اتفاق می افتد کشاورزی و باغبانی ست. خرید سولفات روی در تناژ بالا و وزن های کم برای به کارگیری در صنایع مانند کشاورزی مختلف صورت می پذیرد. به هنگام خرید سولفات روی به این نکته توجه کنید که این ترکیب شیمیایی سفید رنگ است و می تواند در موارد بسیاری در آزمایشگاه های علمی و همینطور باغ ها و بوستان ها یاری رسان انسان ها باشد. خرید سولفات روی را با نرمال لابو آغاز کنید.
